Avrupa’daki ülkeler, Rusya’nın Pazartesi günü gaz akışının yalnızca kıta boyunca damlamaya devam edeceğine dair yenilenen uyarılarının ardından, bazıları kömür yakarak yeşil bir plan geri adım atmayı düşünüyor, bir kış enerji krizini savuşturmak için yarışıyor.
Kriz ve yüksek gaz fiyatları, artan enflasyon ve kararan bir ekonomik görünüm hakkında şimdiden endişelenen politika yapıcıların karşı karşıya olduğu baş ağrısına katkıda bulunuyor.
İtalyan Eni, Rus Gazprom tarafından Pazartesi günü gaz arzı talebinin yalnızca bir kısmını alacağı konusunda bilgilendirildiğini ve ülkeyi gaz tasarrufu önlemlerini tetikleyecek bir alarm durumu ilan etmeye daha da yaklaştırdığını söyledi.
Rus enerji devi Polonya, Bulgaristan, Finlandiya ve Hollanda da dahil olmak üzere bir dizi Avrupa ülkesine tedariki durdurdu.
Rusya’dan daha düşük akışla da karşı karşıya kalan Almanya, Pazar günü gaz depolama seviyelerini artırmaya yönelik son planını duyurdu ve aşamalı olarak devre dışı bırakmayı hedeflediği kömürle çalışan elektrik santrallerini yeniden başlatabileceğini söyledi.
Daha fazla sera gazı üreten kömürden daha hızlı bir çıkış için baskı yapan Yeşiller partisinin bir üyesi olan Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck, “Bu acı verici, ancak bu durumda gaz tüketimini azaltmak tamamen gerekli” dedi.
“Fakat bunu yapmazsak, o zaman kış mevsimine doğru yıl sonunda depolama tesislerinin yeterince dolmama riskini alırız. Ve sonra siyasi düzeyde şantaja maruz kalırız” dedi.
Rusya Pazartesi günü, Avrupa’nın gaz krizinden ancak Batı’nın Moskova’nın Ukrayna’yı işgaline, Avrupa’ya bir gaz geçiş güzergahı ve aynı zamanda büyük bir buğday ihracatçısı işgaline yanıt olarak yaptırımlar uyguladıktan sonra kendisini suçladığını tekrarladı.
Avrupa kriteri olan Hollanda ön ay gaz sözleşmesi, bu yılki 335 avroluk zirveden Pazartesi günü 124 avro (130$) civarında işlem görüyordu, ancak fiyatlar yükselmeye başlamadan önceki bir yıl önceki seviyesine göre hala %300’den fazla arttı.
Almanya’nın en büyük elektrik üreticisi RWE’nin CEO’su Markus Krebber, elektrik fiyatlarının daha düşük seviyelere düşmesinin üç ila beş yıl sürebileceğini söyledi.
Avrupa’nın en büyük ekonomisini besleyen ana rota olan Nord Stream 1 boru hattı üzerinden Almanya’ya giden Rus gazı, geçen haftanın başından itibaren hızlanmasına rağmen Pazartesi günü yaklaşık %40 kapasiteyle çalışıyordu.
Rus gazının bir başka geçiş yolu olan Ukrayna, boru hatlarının Kuzey Akım 1 yoluyla arzdaki herhangi bir boşluğu doldurmaya yardımcı olabileceğini söyledi. Moskova daha önce Ukrayna’nın henüz kapatmadığı boru hatlarından daha fazlasını pompalayamadığını söylemişti.
Kömür için gidiyor
Eni ve Alman kamu kuruluşu Uniper, Avrupa’nın gaz stoklarının daha yavaş da olsa dolmaya devam etmesine rağmen, sözleşmeli Rus gaz hacimlerinden daha az aldıklarını söyledi. Ekim ayına kadar %80 ve Kasım ayına kadar %90 olan Avrupa Birliği hedefine karşı Pazartesi günü yaklaşık %54 dolu durumdaydılar.
Almanya Ekonomi Bakanlığı, gaz arzının kritik seviyelere ulaşması durumunda kömürle çalışan elektrik santrallerinin geri getirilmesinin 10 gigawatt’a kadar kapasite ekleyebileceğini söyledi. Hareketle ilgili yasa, 8 Temmuz’da parlamentonun üst kanadına gidiyor.
Kömüre geri dönüşün yanı sıra, en son Alman önlemleri, endüstriyi daha az gaz tüketmeye teşvik etmek için önümüzdeki haftalarda başlayacak bir açık artırma sistemini ve devlet kredisi KfW aracılığıyla Almanya’nın gaz piyasası operatörüne gaz depolama tesislerini daha hızlı doldurması için mali yardım içeriyor.
Avusturya hükümeti, gaz arzının kısıtlanması durumunda bir enerji acil durumuna yol açması durumunda, gazla çalışan bir elektrik santralini kömüre dönüştürmek için Pazar günü kamu kuruluşu Verbund ile anlaştı.
Almanya ve İtalya, Rus gazına en çok bağımlı olan ülkeler arasında yer alıyor, ancak diğer Avrupa ülkeleri de gaz arzı kıtlığıyla karşı karşıya kalırken, bir ısı dalgasının klima kullanımını artırmasının ardından tüketim yılın o döneminde olağandışı bir şekilde arttı.
Rusya’nın devlet kontrolündeki Gazprom, geçen hafta Almanya ve diğerlerini besleyen büyük bir boru hattı olan Nord Stream 1 boyunca, Kanada’daki Alman Siemens Energy tarafından hizmet verilen ekipmanın gecikmeli iadesini gerekçe göstererek kapasiteyi düşürdü.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Gazımız var, teslim edilmeye hazır, ancak Avrupalılar yükümlülükleri kapsamında onarılması gereken ekipmanı geri vermeli” dedi ve altyapının AB yaptırımlarından etkilendiğini de sözlerine ekledi.
Alman ve İtalyan yetkililer, Rusya’nın bunu arzı azaltmak için bir bahane olarak kullandığını söyledi.
Gaz teknik komitesi Salı günü toplanacak olan İtalya, Rusya arzı kısmaya devam ederse bu hafta gaz konusunda yüksek alarm durumu ilan edebileceğini söyledi.
Bu hareket, seçilmiş endüstriyel kullanıcılar için gazın paylaştırılması, kömür santrallerinde üretimin hızlandırılması ve ayrıca mevcut sözleşmeler kapsamında diğer tedarikçilerden daha fazla gaz ithalatı talep edilmesi de dahil olmak üzere tüketimi azaltacak önlemleri tetikleyecektir.
Hollanda kömür kesintilerinde geri adım attı
Hollandalı yetkililer Pazartesi günü ayrıca Rusya’nın gaz arzını durdurması nedeniyle kömürle çalışan elektrik üretiminde bir artış olduğunu duyurdu.
Enerji Bakanı Rob Jetten, Hollanda’nın gaz krizinin ilk aşamasında olduğunu, ancak ülkenin henüz kıtlıkla karşı karşıya olmadığını da sözlerine ekledi.
Rusya’nın Avrupa ülkelerine gaz arzını durdurma veya büyük ölçüde azaltma kararı, durumun hızla kötüleşebileceği anlamına geldiğini belirterek, işletmeleri ve halkı enerji tüketimini mümkün olduğunca azaltmaya çağırdı.
Hollanda çevresel nedenlerle kömürden enerji üretimini %35’e indirirken, kömürle çalışan santraller 2024 yılına kadar tekrar tam güçte çalışacak.
Hollanda, önlemin kış için biriktirdiği gazı depolayacak.
Jetten, hükümetin vatandaşlar ve işletmeler için enerji arzını güvence altına almak için mümkün olan her şeyi yapacağını söyledi. “Hiçbir şey yapmamanın riski çok büyük.”
Adım, kömürden kaynaklanan karbondioksit emisyonlarının artmasının muhtemel olduğu ve diğer sektörlerde zararlı emisyonları azaltmak için önlemler alınması gerektiği anlamına geliyor.
Ancak, Groningen’deki Hollanda gaz sahalarında yeniden üretime başlama planı bulunmamaktadır. Üretim, sayısız sarsıntıdan sonra önemli ölçüde azaldı ve 2023’ten itibaren tamamen durdurulması bekleniyor.
Bakan, Groningen’deki gaz üretiminin ancak Hollanda veya Almanya’da büyük arz sorunları olması durumunda son çare olarak değerlendirileceğini söyledi.
Moskova, Mayıs ayında Hollanda’ya gaz tedarikini durdurdu, ancak Rus gazı ülkenin arzının yalnızca %15’ini oluşturduğundan, şimdiye kadar herhangi bir tedarik sıkıntısı yaşanmadı.
